ps - Peñaflorida at Mababang Edukasyon

PRESS STATEMENT
Ka Pedring Fadrigon
Pambansang Tagapangulo
Nobyembre 24, 2009

PUSHCART CLASSROOM NI PEÑAFLORIDA
AT ANG MABABANG ANTAS NG EDUKASYON SA BANSA

Isa kami sa mga nagagalak sa pagkakapili kay Efren Peñaflorida bilang CNN Hero of the Year, isang pandaigdigang karangalan para sa mga tulad naming maralita. Ngunit di nakakagalak na kaya siya nanalo ay dahil hindi magawa ng pamahalaan mismo ang kanyang tungkuling pagbibigay ng libre at de-kalidad na edukasyon sa buong bansa. Palatandaan ang ginagawang inisyatiba ni Peñaflorida sa kababaan ng antas ng edukasyon sa bansa. Kaya ang kanyang pagkakapanalo’y nagpapakita lamang, hindi ng kasipagan at kasigasigan ni Peñaflorida, kundi ng mga kakulangan mismo at kamahalan ng presyo ng edukasyon sa bansa..

Pangarap ng mahihirap na magulang na mapag-aral at mapagtapos nila ang kanilang mga anak dahil naniniwala silang nasa edukasyon ang pagkakamit ng tagumpay ng kanilang mga supling. Ngunit kakaunti lang ang mga pampublikong paaralan kaya nagsisiksikan ang mga estudyante rito. Sa kabuuang 309 paaralan sa NCR, 276 ang pribado habang 33 lamang ang pampubliko. Sa Region IVA, kung saan naroon ang pinanggalingang Cavite ni Peñaflorida, sa kabuuang 274 paaralan, 203 ang pribado habang 71 lamang ang pampubliko. Dagdag pa rito, ang mismong badyet ng edukasyon ay bumaba. Ayon sa E-Net Philippines, 11.8% na lang ng badyet ang napunta sa edukasyon mula sa 12.74% (2006), 12.19% (2007) at 11.9% (2008). Idinagdag pa ng E-Net na kinakailangan ng dagdag na P6B para sa mungkahing 2010 badyet ng DepEd. Napakalaki rin ng bilang ng mga out-of-school youth (OSY) sa bansa. Noong 2004, sila’y nasa 5.8 milyon. Maraming mga OSY dulot sa kahirapan.

Maraming gustong mag-aral ngunit edukasyon ay mahal. Maraming mahihirap na gustong maging doktor ngunit pag-aaral ng medisina ay napakagastos. Maraming nais maging inhinyero at abogado ngunit presyong pangmayaman lang ang edukasyon. Nagkakasya na lang ang maralita na makatapos ng elementarya o hayskul dahil sa kahirapan. Imbes na ang edukasyon ay serbisyo, ito’y negosyo na. imbes na ang paaralan ay isang insitusyon para matupad ang mga pangarap ng kabataan, hinahadlangan sila ng mahal na presyo ng edukasyong nais nilang matapos sa kolehiyo. Kailangan pang gumapang sa hirap ng mga magulang ng kabataan para makakuha lang ang mga ito ng sapat na edukasyon. Taun-taon pang tumataas ang matrikula o presyo ng edukasyon.

Kaya imbes na tayo’y magalak lamang sa pagkakapanalo ni Peñaflorida, mas dapat nating tingnan ang suliranin ng ating edukasyon at ang mismong lipunan. Dapat magkaisa ang mga maralita at pag-usapan ang edukasyon ng mga kabataan na siyang pag-asa ng bayan. Maraming naloloko at pinagsasamantalahang maralita dahil di nakapag-aral o di natutong magbasa at sumulat. Sa lipunan natin ngayon, mas inuuna ng mga kapitalistang edukador ang tubo imbes na ang kalidad ng edukasyon. Patunay ang taunang tuition fee increase.

Ayon naman sa ulat sa pahayagang TODAY, Pebrero 17, 2005, ("8 out of 10 Filipinos are functionally literate" ni D. Pepito) ang literacy rate (o kaalaman sa pagbabasa at pagsusulat) ay tumaas mula 72% tungo sa 90% sa nakaraang 90% taon. Ayon sa 2005 Functional Literacy, Education, and Mass Media Survey na inihanda ng National Statistics Office (NSO), 48.4 million o 84% ng tinatayang 57.6 milyong Pilipino na nasa edad 10 hanggang 64 taong gulang ay "functionally" literate. Ngunit sa ulat ng Philippine Daily Inquirer, Setyembre 23, 2009, ("Reform Educators Complain: DepEd Budget Share Down) 15 milyon ang illiterate sa Pilipinas. Habang sa maliit na bansang Cuba, ang literacy rate ay 97% na.

Nagpapasalamat ang mga maralitang lungsod kay Peñaflorida na sa kanyang pagkakapanalo’y nabuksan ang kahiya-hiyang kapalaran ng edukasyon sa ating bansa. Nawa’y magsilbi itong aral sa lahat sa atin na di tayo dapat nang umasa sa gobyerno dahil ang iniisip lang ng pamunuan ay ang kani-kanilang mga sarili, at mas inuuna pang bayaran ang mga ilehitimong utang at depensang militar ng bansa kaysa ilaan sa edukasyon at totoong serbisyo sa mamamayan ang taunang badyet ng pamahalaan.

Panahon na para mapalitan ang mga trapong nakaupo sa gobyerno. At tiyaking ang mga mamumuno sa susunod ay mga taong may malasakit sa ating mga kababayan, hindi para sa pag-unlad lang ng piling iilan, kundi ng buong mamamayan.

pr - protesta sa PCUP, NAPC, CHR, NHA

PRESS RELEASE
Nobyembre 23, 2009

Hindi kami mga daga!

MARALITA, NAGPROTESTA SA APAT NA AHENSYA NG GOBYERNO

Isangdaang katao mula sa mga organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lunsod (KPML) at Zone One Tondo Organization (ZOTO) ang nagpiket sa mga tanggapan ng apat na ahensya upang iprotesta ang kabagalan nito sa pagresolba sa problema sa pabahay ng mga maralita at ang paglabag sa karapatang pantao. Una nilang piniketan ang tanggapan ng Presidential Commission for the Urban Poor (PCUP), sumunod ay ang tanggapan ng National Anti-Poverty Commission (NAPC), sa umaga, at sa hapon naman, nagtungo sila sa tanggapan ng Commission on Human Rights (CHR), at tinapos nila ang kanilang protesta sa tanggapan ng National Housing Authority (NHA), ang lahat ng tanggapang ito’y pawang nasa Lungsod Quezon.

Ayon kay Ka Pedring Fadrigon, pangulo ng KPML, “Sadya bang kinapopootan ng pamahalaan ang mga maralita kaya agarang ginigiba ang tahanan ng mga maralita. Tila labis ang galit ng mga awtoridad sa maralita. Imbes na unawain ang kalagayan ng mga maralita, nag-aalaga ng galit sa dibdib ang gobyerno. Imbes na isang makatarungan at makataong negosasyon sa pabahay, ang mga maralitang nagtatanggol ng tahanan ay sinasaktan pa o pinapatay. Ito ba ang nararapat sa maralita? Poot? Ang nais ng maralita’y disenteng tahanan na may maayos na trabaho o pagkakakitaan malapit sa tirahan nila. Ang nais ng maralita’y kaunlarang may hustisyang panlipunan.”

Tinukoy ni Fadrigon ang naganap na demolisyon ng mga bahay at pananakit sa mga maralita sa Baclaran, ang pagpaslang sa isang lider-maralita sa Pechayan sa North Fairview, at ang mga banta ng demolisyon ng mga maralitang biktima ni Ondoy, na ayon sa grupo, ay hindi makatarungan, dahil walang makatarungang relokasyong malapit sa trabaho para sa mga apektado. “Nagdurusa na ang mga tao sa mga di makatarungang demolisyong ito. Itinuturing kaming daga ng gobyerno, imbes na itunring kaming taong may karapatan at dangal. Dapat itong matigil. Nais namin ng pangmatagalang solusyon, pagtigil ng demolisyon o kaya’y nararapat na relokasyon. Pag sinabi nating nararapat na relokasyon, ang binabanggit natin ay relokasyon sa loob ng lugar na malapit sa trabaho, at ang bahay ay abot-kaya, ligtas at sapat, hindi lugar na malayo sa aming mga pinagkakakitaan ng ikabubuhay.”

Idinagdag naman ni Ka Lydia Ela, tagapangulo ng ZOTO, “Ayaw ng maralitang tumira sa mga mapanganib na lugar, ngunit natulak lamang doon dala ng pangangailangan. Ngunit kung patuloy kaming ituturing na daga at idedemolis ang aming mga tahanan ng walang maayos na konsultasyon, at walang maayos na prinosesong lugar ng relokasyon, ito’y katumbas na rin ng pagdala sa amin mula sa danger zone patungo sa death zone. Ito ang ayaw namin. Ang pananatili ng aming mga tirahan ngayon hangga’t wala pang maayos na negosasyon sa mga maralita, ay isang magandang patunay ng paglilingkod at pagmamahal sa kapwa.”

pr - protest at the PCUP, NAPC, CHR, NHA

PRESS RELEASE
November 23, 2009

We are not rats!

URBAN POOR PROTESTS IN FOUR GOVERNMENT AGENCIES

One hundred people from the urban poor groups Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lunsod (KPML) and Zone One Tondo Organization (ZOTO) picketed the offices of four agencies to protest its ineptness in immediately solving the housing problem of the urban poor and the human wrongs inflicted against the poor. They picketed first the office of the Presidential Commission for the Urban Poor (PCUP), then the office of the National Anti-Poverty Commission (NAPC), in the morning, and in the afternoon, they went to the office of the Commission on Human Rights (CHR), and ended their protest in the picket at the National Housing Authority (NHA), all of the offices were in Quezon City.

Ka Pedring Fadrigon, KPML president, said, “Do the authority deeply hates the urban poor that hatred motivates them to demolish the so-called “squatters”? Government authorities seems to have a deep hatred on the urban poor. Is this class war? Instead of understanding the plight of the urban poor, the authorities breed hatred. Instead of just and humane negotiation on housing, urban poor residents got injured or killed in defending their only homes. Is this what the urban poor deserved? Hatred. What the poor wants is decent housing with decent jobs or livelihood nearby. What the urban poor wants is progress with social justice.”

Fadrigon cited the recent demolition of houses and harassment of the urban poor in Baclaran, the shooting to death of an urban poor leader in Pechayan in North Fairview, and the many threat of demolition of urban poor victims of typhoon Ondoy, which according to group, is unjustified, because there is no just relocation site for the affected families. “The people is suffering from these unjust demolitions. The government considered us rats, not people with rights and honor. This should be stopped. What we want is a lasting solution, moratorium on demolition or a just relocation site. When we say just relocation site, we refer to in-city relocations near our jobs, and the houses are affordable, safe and adequate, not a distant relocation far from our jobs,” Fadrigon explained.

Ka Lydia Ela, ZOTO president, added, “Urban poor doesn’t want to live in danger zones, but we lived there because of necessity. But if we will be treated like vermin and our houses will be demolished without proper consultation, and no properly processed relocation site, this is tantamount of pushing us from danger zones to death zones. This is what we abhor. Letting the urban poor homes intact now, until proper negotiations with the urban poor will be done, is a great gesture of service and love for their fellowmen.”

polyeto - Ang Pabahay ay Dignidad

ANG PABAHAY AY DIGNIDAD!

ITIGIL ANG MGA PWERSAHANG DEMOLISYON MULA SA DANGER ZONE PATUNGO SA DEATH ZONE!

PAKIKIPAGKAPWA-TAO, HINDI PANDARAHAS SA MGA MARALITA!

Lagi na lang sinisisi ang mga maralita. Lagi na lang. Lalo na nitong nagdaang bagyong Ondoy. Ang mga maralita ang dahilan kuno kung bakit nagbaha. Ayaw sisihin ng gobyerno ang mga dam na nagpakawala ng tubig. Ang mga maralita ang nakatira sa mga ilog kaya posibleng sila ang nagtatapon ng mga dumi sa ilog. Ayaw sisihin ang mga pabrika at sasakyang pandagat na nagtatapon ng mga basura, lalo na sa Ilog Pasig. Kaya daw nagbaha ng matindi ay dahil sa iskwater. Dahil sa mga dukha. Anong kalokohan ang mga dahilan nilang ito. Mga hunghang!

Nakasilip ng butas ang gobyerno kung paano nga ba mapapaalis ang mga iskwater na sadyang masasakit sa kanilang mga mata. Sunud-sunod ang demolisyon ng iba’t ibang mga lugar ng maralita sa Kamaynilaan sa ngalan umano ng kaunlaran at makataong tirahan. Hindi raw nararapat tumira ang mga maralita sa danger zones kaya dapat itapon sa malalayong lugar na talagang kaylayo naman sa kanilang mga trabaho o pinagkukunan ng ikinabubuhay.

Ngunit bago pa naganap ang Ondoy na ito’y kayrami nang mga banta ng demolisyon at karahasan sa mga maralita. Noong Oktubre 9, 2009, sa Petsayan, North Fairview, binaril ng shotgun at napatay ang lider ng Samahang Magkakapitbahay sa Pechayan, North Fairview (SAMASAPE) na si Myrna Porcare at ang kanyang anak na Jimyr ng gwardya ng umano’y may-ari ng lupang kinatitirikan ng kanilang bahay. Nitong Nobyembre 17, 2009 naman, dinemolis at winasak ang kabahayan ng mga kapatid na Muslim sa Baclaran at sila ngayon ay pansamantalang umurong sa kanilang Mosque, kung saan 11 katao ang nasugatan. Pagtatayuan daw ng proyektong terminal ng sasakyan ang kanilang lugar. Bala ang isinagot sa maralita upang ang tirahan ng tao’y maging tirahan ng bus. Nariyan din ang bantang demolisyon sa Santolan, Pasig, at sa marami pang lugar sa Kamaynilaan, na ang balak ay itapon sa malalayong lugar, tulad ng sa masukal na Calauan, Laguna, imbes na sa relokasyong malapit sa ikinabubuhay ng mga maralita. Ganito na ba talaga kainutil ang gobyerno? O ito’y dahil sa kanilang maling pagtingin na ang problema agad ng maralita ay bahay, imbes na ikinabubuhay? Nais ng pamahalaang mawala na ang mga maralita sa danger zone upang ilipat sa death zone! Hindi papayag sa ganito ang mga maralita!

Hindi daga ang mga maralita na basta na lamang tatanggalan ng tahanan. Kami’y tao. Subukan kaya nating tanggalan din ng tahanan ang mga nasa Malacañang para maunawaan nila kung bakit ipinaglalaban nating maralita ang ating munting tahanan, kahit ito man ay barung-barong.

Karapatan ng bawat tao, maging siya man ay maralita, ang sapat at maayos na paninirahan. Ang bahay ay di dapat gawing negosyo, bagkus ito’y serbisyo sa tao. Ang pagkakaroon ng sapat na matitirahan na matatawag naming tahanan ay katumbas ng aming dignidad. Tanggalan mo kami ng tahanan ay tinanggalan mo kami ng dignidad na mabuhay bilang tao. Dapat magpakatao at makipagkapwa-tao ang sinuman, lalo na ang mga lingkod-bayan na nasa pamahalaan, at huwag daanin sa dahas ang mga maralita. Kaya kami’y nananawagan:

Itigil ang pandarahas sa mga maralita!

Trabaho, kabuhayan, hindi demolisyon!

Ligtas, abot-kaya, at madaling puntahang pabahay na malapit sa aming trabaho, at kasiguruhan sa pabahay para sa lahat!

Maayos, ligtas na paninirahan, sapat na serbisyo, trabaho at kabuhayan, hindi noodles, hindi bala!

Katarungan sa lahat ng maralita!

KPML - ZOTO
NOBYEMBRE 23, 2009

Urban Poor - Workforce and Citizens

PHILIPPINE DAILY INQUIRER November 3, 2009, page 4 one-whole page ad signed by 38 individuals

URBAN POOR - WORKFORCE AND CITIZENS

OCTOBER 2009

“As he (Jesus) drew near, he saw the city and wept over it, saying, ‘If this day you only knew what makes for peace – but now it is hidden from your eyes’” (Lk 19:42)

Urban poor people are blamed for the floods caused by typhoon Ondoy. Government officials demand they be prohibited from moving back to their homes along the rivers and esteros. The president has said that in the makeover of Metro Manila we must “rid the city” of informal settlers as if they were vermin.

There is no scientific basis proposed for such violent actions. Loggers in the Sierra Madre and developers may be more guilty. We may evict 80,000 families from the waterways at great expense and suffering only to find in 20 years the floods are back and stronger than ever. There must be a rock solid scientific reason to disrupt the lives of 400,000 persons.

Riverbank and lakeside dwellers will not insist on returning to their homes if they are offered in-city relocation near their jobs and the children’s schools.

The poor were affected that fateful Saturday (Sept. 26)just as the middle-class people. Unlike the middle-class, however, the poor had no place to go except back to their homes by the waterways.

Distant relocation is not the answer as there are usually no jobs available in the far away sites. Jobs are basic: without regular income the people will be hungry and soon return.

Let us move into 21st century thinking by making Metro Manila and our other cities inclusive ones that integrate the urban poor into their midst rather than force them into illegality on degraded sites. These diminish their humanity and serve as constant reminders of social injustices perpetuated by “the only Christian country in Asia.”

We call for a serious examination of the causes of the floods. Can it not be done by the Senate? What, if any, was the role of the poor? Who is really to blame?

We call for both public and idle private land near the riverbanks to be identified and set aside for riverbank and lakeside settlement, negotiated by government for temporary social housing use until it can identify and prepare permanent social housing sites for them in the city. We believe, however, on-site upgrading is the best solution.

We also call for a serious re-examination of our current unjust and inefficient land use patterns and a serious look at the implications of urbanization for all Filipinos, especially the poorer citizenry.

It is time to initiate humane and effective approaches that will enable our urban poor workforce to remain in the city, enjoy their rights as Filipino citizens, and help realize a vibrant, competitive, humane and inclusive Asian city.

Teodoro K. Katigbak	Bishop Broderick Pabillo, D.D
Former Chairperson, Housing and Urban Development Coordinating Council	Philippine Misereor Partnership; TWG on Housing and Urban Livability
Arch. Manny Mañosa	Bishop Julio Xavier Labayen, D.D
Planning Resources and Operational Systems, Inc. (PROS)	Bishop Eemeritus, Prelature of Infanta, Quezon
Fr. Roberto Reyes	Bishop Jose F. Oliveros, D.D
Urban Poor Associates	Diocese of Malolos
Mayor Jesse M. Robledo	Sr. Ma. Aida Velasquez, OSB
Mayor of Naga City, Magsaysay Awardee	Lingkod-Tao Kalikasan
Tomas R. Osmeña	Anson Garcia
Mayor of Cebu City	SALIGAN
Florencio Abad	Sr. Victricia pascasio, SSpS
Former Secretary of DAR Department of Education	Missionary Sisters Servant of the Holy Spirit
Hilario Davide	Sr. Angie Jamola, FMM
Liberal Party Ceby Coordinator	Franciscan Missionary of Mary
Leila M. de Lima	Sr. Glocar Eamiguel, FMM
Chairperson, Commission on Human Rights	Franciscan Missionary of Mary
Congressman Raul del Mar	Erma Cordero-Ramos
Deputy Speaker, House of Representatives	Pagtambayoyong Foundation
Congressman Cresente Paez	Jacque dela Peña
COOP-NATCCO Party List Representative	Kaabag sa Sugbo
Congressman Leonardo Montemayor	Benedict Balderama
ABA-AKO Party List Representative	PHILSSA
Congresswoman Risa Hontiveros	Arturo Nuera
AKBAYAN Party List Representative	CMP Congress
Dr. Mary Aracelis	Moslemin Abas
Ateneo, Institute on Philippine Culture	CO Multiversity - Mindanao
Fr. John J. Carroll, S. J.	Dennis & Alicia Murphy
John J. Carroll Institute on Chuch and Social Issues	Urban Poor Associates
Professor Ernesto M. Serote	Emiel and Madeleen Wegelin
University of the Philippines	CDIA, GTZ, ADB
Fr. Jorge Anzorena, S. J.	Liliana Marulanda
Architect and Ramon Magsaysay Awardee 1994 (Japan)	Urban Planner - Columbia
Architect Somsook Boonyabancha	Gloria Alcuaz
Asian Coalitionfor Housing Rights (Thailand & Asia)	Kubol Pag-asa
Architect Kirtee Shah	Fr. Archie Casey, SX
Habitat Forum & Ahmedabad Study Action Group (India)	Association of Major Religious Superios of the Phils
Architect Gregor Meerpohl	Francisco L. Fernandez
Urban Development Consultancy (Germany)	Cebu City Administrator

Ang Sigaw ng Dukha - tula ni Crisanto Evangelista

ANG SIGAW NG DUKHA

tula ni Crisanto Evangelista
tagapagtatag ng Partido Komunista ng Pilipinas (1930)

(Handog sa “Kapisanang Damayang Mahirap”, alang-alang sa ikalawang taon ng kanyang pakikitunggali sa larangan ng pag-aagaw-buhay; ang tula'y may 18 pantig bawat taludtod, at may caesura sa ika-6 at ika-12)

I
Mga binibini, mga piling sama at kaginoohan:
Yamang pinipita! Ang Sigaw ng Dukha! na dito’y isaysay
Naito’t tanggapin at sa buong puso’y kusang inialay
Ang tinig na paos, ang bisig na pata, ang damdaming buhay
Ng anak-dalitang nabili na halos ang diwa’t katawan
Makasagot lamang sa paghihikahos at sa kailangan.

II
Tanggapin nga ninyo, mga binibini’t mga piling sama
Na aking ilahad ang buong damdaming ating nadarama,
Ang larawang buhay na kalarolaro at kasamasama,
Ang paghihikahos na kasalosalo’t kaagaw tuwi na,
Sa bawat paghanap, sa bawat paglikha ng ililigaya,
Sa bawat paglasap, sa minsang pagtikim ng igiginhawa.

III
Ikaw na nasunod sa atas ng iyong pinapanginoon
Kayong yumuyukod at di nagkukuro sa habang panahon
Akong lumalasap ng pagkasiphayo at pagkaparool,
Tayong lahat ngani, na kinabagsakan ng pula’t linggatong,
Tayo ang may likha, tayo ang may sala ng lahat ng iyon,
Pagkat kundi tayo napaaalipi’y walang panginoon.

IV
Kung tayo’y natutong lumikha sa ating ipananandata
Kung ikaw at ako’y natutong tumutol at di tumalima,
Kung tayong mahirap, tayong manggagawa’y natutong kumita
Ng punglong pangwasak, ng kanyon at saka mga dinamita
Disin ay putol na ang pangaalipin at ang panggagaga
Sa ating mahirap, niyang pinagpala ng masamang mana.

V
Kung ikaw ay hindi naghangad mataas sa dapat kalagyan,
Kung kayo ay hindi natutong humanap ng kapangyarihan,
Kung tayo ay hindi nagtanim ng sama at nagawayaway
Disi’y hindi nila tayo nabusabos at napagkaitan
Ng laya, ng puri, ng buhay at saka iwing karapatan,
Disi’y pantaypantay tayong nagsasama ngayo’t nabubuhay.

VI
Kung sa pasimula ay natuto tayong lumikha’t nagtatag
Ng mga Samahang katulad nga nitong “Damayang Mahirap”
Kung tayo’y nagimpok ng paglilingapan at pagtinging wagas
Sa loob ng mga kapisanang laan sa ating mahirap
Disi’y malaya na tayong tinatanghal at karapatdapat
Sa harap ng Bayan, sa gitna ng Bansa, ng lahat at lahat.

VII
Kung sa pasimula’y nakilala natin ang ating matuwid,
Kung itiniwala sa atin ang gawang dumama’t magmasid,
Kung tayo’y binigyan at saka sinanay sa gawang umibig
Disi’y hindi tayo alipin sa ngayon at tigib ng hapis;
Disi’y hindi tayo laging naglalayo at di naglalapit,
Tayo disin ngayo’y taong may pagasa’t may malayang bisig.

VIII
Maniwala kayong kung sa panimula tayo’y nagpipisan
Bumuo’t nagtatag ng lakas ng bisig at ng karapatan,
Nagbango’t yumari sa isang malaya at sariling bayan,
Niyong bayang salat sa masamang mana at sa kasakiman
Maniwala kayong kahapon ma’t ngayon, bukas, kailanman
Tatanghalin tayong may lakas na tao, may puri’t may dangal.

IX
Maniwala kayong kung sa unauna’t ating ilinayo
Ang masamang hilig ang pagiiringa’t pagbabalatkayo,
Pagtatangitangi’t ang nakasusuklam na sulsol at suyo,
Ang suplong na haling, ang lubhang mahalay na pagngusonguso,
Maniwala kayong tayo’y di lalasap niyong pagkabigo,
Tayo’y di dadama at makakakain ng pagkasiphayo.

X
Maniwala kayo mga piling samang ang paghihikahos
Imbing pagkadusta at pagkaalipin ng lubos na lubos
Ay di gawa lamang ng mamumuhunang mga walang taros
Kundi pati tayo, tayong sugatan ma’y di nagkakaloob
Na gumawa baga ng pagsasanggalang ng wagas at taos
Upang mapaanyo ang lakad ng lahat sa ikatutubos.

XI
Ngayon mga sama, tayo’y dumaraing sa lagay na dusta
Tayo’y nadadagi sa malaking buwis na sa ati’y likha
Ng Batas anilang kung kaya niyari, kung kaya nalagda
Ay sa kagalingan ng bayang mahirap at nagdaralita
Hindi baga ito’y katutubong hangad sa buktot na gawa?
Kapag paggugugol, pantaypantay tayo: Mayaman ma’t Dukha.

XII
Tayo’y dumaraing, laging humihingi ng kandiling tapat,
Sa pamahalaan, sa mamumuhunan, at sa lagdang batas
Nguni’t masdan ninyo kapag dumarating ang pagpapahayag
Ng di kasiyahan natin sa pakana’t masamang palakad:
Ang mamumuhunan, ang pamahalaan, at ang mga batas
Ang ating kalaban, ang sumasansala, ng ganap na ganap.

XIII
Ginigipit tayo ng nagtataasang halaga ng lahat
Sinisikil tayo sa mababang sahod at ng kasalungat
Tayo’y inaapi ng mamumuhunan sa gawa ng pilak
Binibiro tayo ng mga hukuman sa hatol na tuwas
At pati pa halos niyong lalong imbi tayo’y hinahamak
Nguni’t hindi mandin tayo gumagawa ng mga pangwasak.

XIV
Kung may damdamin ka’t kung dinaramdam mo ang lahat ng ito
Kung may nababahid na kamunting dangal sa puso mo’t noo,
Kung ikaw’y simpanan ng magandang gawa, gawang makatao
Walang lingong likod, kusa mong tunguhin ng taas ang ulo
Ng bukas ang dibdib, ang iyong kasama sa isang upisyo
At isumpa roong makikisama ka nang di maglililo.

XV
Isumpa mo roong magtataguyod ka ng ganap na layon
Na mamahalin mo, ang Palatuntunan at ang iyong Unyon
Gagawa ng lalong matapat sa lahat ng ikasusulong
Hindi magtatamad sa mga pagdalo sa tadhanang pulong
Kusang iwawaksi iyong katakata na higit na lasong
Nanatay sa mithi, nalikha ng sama’t pagniningas-kugon.

XVI
Saka pagkatapos na iyong maganap ang ganang tungkuli’y
Makikita mo nang unti unti namang ang lahat ng sakim,
Ang lahat ng sama na nakapagbigay ng dilang hilahil
Mga kabuktutan at pananakali na labis maniil
Parang napapawing usok na masangsang sa himpapawirin
At kasunod niya’y “Ang Sigaw ng Dukha” na sa sama’y lagim.

* Ang tulang ito’y binigkas ng maykatha sa lamayang idinaos ng “Damayang Mahirap” noong ika-23 ng Pebrero ng 1913.