Pahayag ng KPML sa World Homeless Day

Pahayag ng KPML sa World Homeless Day

Oktubre 10, 2020

Karapatan ang pabahay. Subalit kayrami nang nawalan ng tahanan dulot ng maraming kadahilanan. Ang mas matindi pa, nagkaroon ng demolisyon sa gitna ng pandemya. Naganap iyon sa Lungsod ng Ozamis sa Mindanao. May banta pang demolisyon sa Barangay 463 sa Intramuros, Maynila. Sa mga lungsod, maraming manggagawa ang napalayas sa kanilang tinutuluyang bahay dahil wala nang pang-upa pagkat nawalan na rin ng trabaho dahil sa pandemya. 

Idagdag pa natin ang mga nawalan ng tahanan dulot ng pagbabago sa klima, kaya dapat silipin din kung kumusta na ba ang paninirahan ng mga kababayan nating nasira ang kanilang tahanan nang manalasa ang bagyong Yolanda sa kanilang lugar. Nariyan din ang mga dukhang nakatira lang sa kariton.

Isang paalala sa atin ang awiting Bahay ni Gary Granada kung ano ba talaga ang bahay. Pinagtagpi-tagping basurang pinatungan ng bato? Mga tabla't karton ang dingding? May mga nakatira pa sa ilalim ng tulay, na pag malakas ang ulan ay maaari silang tangayin lalo't lumaki ang tubig.

Marami sa maralitang dinemolis at dinala sa relokasyon ang hindi naman talaga nabibigyan ng sapat na pabahay, ayon sa negosasyon sa kanila bago sila idemolis, bagamat marami talaga sa kanila ang sapilitang tinanggalan ng bahay. Bahala na ang maralita sa erya ng relokasyon pagdating sa pabahay. Ang matindi pa ay ang pagiging negosyo ng pabahay, imbes na serbisyo. Patunay dito ang tinatawag na escalating scheme of payment na kasunduan para sa pabahay, na hindi naman kaya ng mga maralita. Ngunit ano ba ang batayan natin para masabi nating sapat na ang pabahay?

May batayan para sa maayos at sapat na pabahay na binabanggit sa dokumento mismo ng UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights (ESCR). Ito'y nakasaad mismo sa General Comment No. 4 (1991) at General Comment No. 7 (1997) ng nasabing komite. Tinalakay din ito sa Fact Sheet 21 na may pamagat na "The Human Right to Adequate Housing" bilang bahagi ng World Campaign for Human Rights. Ayon sa Universal Declaration of Human Rights (1948) - Artikulo 25.1 "- Sinuman ay may karapatan sa isang pamantayan ng pamumuhay na sapat para sa kalusugan at kagalingan ng tao at ng kanyang pamilya, kasama ang pagkain, pananamit, tirahan at pangangalagang medikal at kinakailangang serbisyong panlipunan, at ng karapatan sa seguridad kung mangyari ang pagkawala ng trabaho, pagkakasakit, kawalang-kakayahan, pagkabalo, pagtanda o iba pang kakulangan sa kabuhayan sa isang pagkakataong di niya matanganan."

Kaya ngayong ikasampung anibersaryo ng World Homelessness Day ay taas-kamao at taospusong nakikiisa ang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) sa lahat ng mga walang tahanan at nawalan ng tahanan. Dapat nating patuloy na ipaglaban ang karapatan ng mamamayan sa sapat na pabahay, at ang polisiya ng pampublikong pabahay ay dapat maisabatas.

Ang pabahay ay batayang karapatang pantao ng bawat isa. Dapat malutas ng pamahalaan, bilang siyang pangunahing sandigan ng bayan kaya sila ibinoboto tuwing ikaanim na taon, ang problemang ito ng kawalan ng tahanan.

Sa ngayong nananalasa ang pandemya, dapat hindi "business-as-usual" na basta na lang aalisin ang mga tao sa kanilang mga tahanan dahil sinabi ng korte, o basta sila idemolis nang walang maayos na relokasyong may serbisyong panlipunan.

Sa ganitong kalagayan, aming ipinapanawagan: 

Karapatan sa Pabahay, Ipaglaban! 

Walang Demolisyon Kung Walang Maayos na Relokasyon!

Walang Demolisyon Hangga't May Pandemya!

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Oktubre 1-15, 2020, pahina 5-6.